We kennen verschillende soorten whisky in de whiskywereld, waarvan single malt whisky tot de absolute top behoort. Hier lees je van alles over single malts; pak er een gloed glaasje bij en ga er lekker voor zitten.
Wat is single malt whisky?
Single malt whisky is een van de meest geliefde soorten whisky onder liefhebbers. Dit is dé whiskysoort waarin het écht mogelijk is om de whiskystijl van een specifiek merk écht te ontdekken, doordat het volledige productieproces plaatsvindt bij één distilleerderij. Daarnaast produceert elke distilleerderij een eigen, unieke whisky waardoor er op gebied van smaak héél veel te ontdekken is. Wat maakt single malt whisky verder speciaal? Er gelden specifieke regels voor hoe dit gemaakt wordt die verdergaan dan de reguliere regels die voor de algemene whiskyproductie gelden. Hierdoor is lang niet elke whisky op de markt ook daadwerkelijk een single malt.
Voorbeelden van deze regels zijn de volgende;
- Single malt whisky moet minimaal tweemaal gedistilleerd worden met gebruik van pot still ketels, waarbij het volledige productieproces bij één distilleerderij plaatsvindt.
- Gerst is de enige toegestane graansoort om single malts te maken; granen zoals tarwe, mais en rogge zijn niet toegestaan.
Hoe wordt single malt whisky gemaakt?
De productie van whisky is een langdurig proces doordat de minimale rijpingsduur 3 jaar is, in ieder geval voor whisky in Schotland. Dit betekent dat elk distillaat dat nog jonger dan drie jaar is geen (Schotse) whisky genoemd mag worden. We hebben dus een heel artikel voor je klaarstaan over de productie, waardoor we hier niet al te diep op de stof ingaan. Vind je dat wel interessant check dan: alles over hoe whisky gemaakt wordt.
In het kort uitgelegd wordt single malt whisky gemaakt van gemoute gerst, gist en water. De gerst wordt gemout, wat inhoudt dat er water aan wordt toegevoegd om dit te weken zodat de gerst vocht opneemt. Wanneer er voldoende vocht is opgenomen, wordt de gerst uitgespreid over een vloer waar het gaat ontkiemen. Dit is de fase waarin zetmeel, dat in de gerst aanwezig is, omgezet wordt naar suiker, wat nodig is om alcohol van te maken. Dit deel van het proces wordt afgebroken door de gerst te drogen via een grote oven. Als deze oven turf als brandstof heeft, dan wordt hiermee uiteindelijk whisky gecreëerd die rokerig van karakter is. De rookinvloeden ontstaan door dit deel van het productieproces – lees meer hierover in het artikel over turf en whisky.
De volgende stap is het maken van een beslag door de gemoute gerst te malen, het toevoegen van heet water om suikerwater te creëren en vervolgens het vergisten. Tijdens het vergisten wordt daadwerkelijk alcohol gemaakt, waarna de distillatie plaatsvindt. Single malt moet minstens twee keer gedistilleerd worden waarna een hoog alcoholisch distillaat het resultaat is. Dit is een nog ongerijpt distillaat dat helder van kleur is; we kennen dit als new make spirit. Whisky moet minimaal drie jaar rijpen in vaten van eikenhout en dit geldt ook voor single malts. Producenten kunnen uit verschillende soorten eikenhout kiezen en ook de vatgroottes kunnen nogal verschillen. Ook door hiermee te ‘spelen’ ontstaan weer nieuwe dimensies op gebied van geur en smaak in het eindproduct.
Verschil tussen single malt en blended whisky
Een andere bekende whiskysoort is de categorie blended whisky. In ons artikel over verschillen tussen single malt en blended whisky kun je écht de diepte in gaan wat betreft beide whiskysoorten, waardoor we je hier meenemen langs het belangrijkste verschil:
- Single malt whisky wordt bij één distilleerderij gemaakt en heeft gerst als enige toegestane graansoort.
- Blended whisky ontstaat door whisky van twee of meer distilleerderijen te combineren, waarbij dit gaat om een mix van single malt whisky én grain whisky. Er zit dus zeker wat single malt in de ‘blend’, maar door de toevoeging van grain whisky hieraan kunnen we het geen single malt meer noemen. Grain whisky kan namelijk gemaakt worden met gebruik van verschillende graansoorten, terwijl gerst de enige toegestane graansoort voor single malts is.
De leeftijd van single malt whisky
Misschien heb je er wel eens opgelet en is het opgevallen dat sommige whisky’s wél een leeftijd op het etiket hebben staan, terwijl andere dat niet hebben. Whiskyproducenten maken zelf de keuze of ze dit wel of niet benoemen, maar desondanks is er zeker regelgeving waaraan ze zich moeten houden.
Goed om te weten: als een whisky een leeftijdsaanduiding op het etiket heeft staan, bijvoorbeeld 12 of 18 jaar oud, dan betekent dit dat alle distillaten die men gebruikt heeft om de whisky te maken minstens die leeftijd hebben. Stel dat men in de praktijk distillaten samenvoegt van allemaal 18 jaar oud en dit aanvult met een 12 jaar oud distillaat, dan moet 12 jaar op het etiket staan omdat dit de jongste leeftijd is.
Toch bestaat er ook single malt whisky zonder leeftijdsaanduiding op het etiket; dit is whisky die we als NAS-whisky kennen. NAS Staat voor Non-Age-Statement. Bij dit soort whisky’s kiest de producent er bewust voor om geen leeftijd te benoemen, waardoor we enkel weten dat de whisky minstens drie jaar oud is gezien dat het minimum voor whisky is.
Hoewel ik het niet feitelijk kan onderbouwen, ga ik er zelf vanuit dat de meeste NAS-whisky relatief jong is. De gedachte hierachter is vrij eenvoudig: oudere whisky is doorgaans relatief duur, waardoor producenten maar al te graag de leeftijd benoemen als de whisky in de fles ook daadwerkelijk relatief oud is, zodat ze een hogere prijs kunnen vragen.
Landen waar single malt gemaakt wordt
Het mooie aan whisky in het algemeen en single malt in het bijzonder, is dat het overal ter wereld gemaakt kan worden. De regels die echter gelden voor de productie van deze whiskysoort gelden voor alle producenten in alle landen. Ongeacht of je dus een Schotse, Ierse, Japanse of Nederlandse single malt whisky in het glas hebt, de productiewijze is volledig uitgevoerd conform de geldende regels voor deze drank.
Zelfs binnen de regelgeving hebben producenten nog steeds veel mogelijkheden om whisky te maken met onderlinge verschillen op gebied van geur en smaak. Proef maar eens een single malt whisky uit Schotland, Ierland of Japan en de kans is groot dat je versteld staat door de hoeveelheid verschillen die je terugvindt, ondanks dat het allemaal single malts zijn. Ook wanneer je single malt uit hetzelfde land, regio of zelfs van hetzelfde merk hebt kan dit nog erg verschillen. Kortom, er is veel te ontdekken.
Bekende whiskylanden
- Schotland: Schotse whisky staat bekend om z’n diversiteit door het grote aantal distilleerderijen dat je in dit land terugvindt. Van rokerig tot zoet, van maritiem tot licht en grassig, Schotse whisky heeft het allemaal.
- Ierland: in Ierland schrijft men steevast ‘whiskey’ , met een ‘e’. Waarom? Dit is in een ver verleden begonnen zodat een duidelijk verschil ontstond tussen Ierse whiskey en whisky uit Schotland. Ook hier maakt men uiteenlopende single malt whisky van een diversiteit aan merken, zowel fruit en kruidig, tot uitgesproken en rokerig.
- Japan: Japan is een relatief jong whiskyland in vergelijking met Schotland en Ierland, maar toch laat men zien hier uitstekende single malts te maken die variëren op gebied van smaak. Fruit- en kruideninvloeden, florale tonen en soms zelfs rokerige accenten; het kan allemaal. De productie is nog niet van dezelfde schaal als in Schotland en Ierland, waardoor Japanse whisky soms minder goed beschikbaar is. Desondanks is het zeker iets om te proberen.
Termen die je misschien niet kent
Als je je gaat verdiepen in de wereld van deze whiskysoort dan bestaat de kans dat je specifieke termen gaat tegenkomen in omschrijvingen, op etiketten of op verpakkingen. In de moderne whiskywereld zijn populaire benamingen ‘cask strength’ en ‘finish’. Misschien ken je het, maar misschien ook niet. Hieronder lees je wat dit jou vertelt.
- Cask strength: cask strength whisky is whisky die op vatsterkte wordt afgevuld. Dit betekent dat de whisky vanuit de vaten zonder toevoeging van water, wat gebeurt om het alcoholpercentage omlaag te brengen, is afgevuld. Vaak hebben dit soort whisky’s alcoholpercentages die oplopen tot bijvoorbeeld 60% of zelfs meer. Ook hier hebben we specifiek al eens een artikel aan gewijd; check alles over cask strength whisky.
- Finish: wanneer je ‘finish’ tegenkomt bij een whisky, dan heeft dit betrekking op de vatrijping. Een finish betekent dat de whisky het laatste deel van z’n rijpingstijd in andere vaten heeft gehad dan de vaten waarin het de rijpingsduur begon. Vaak is een finish een periode van enkele maanden, wat gebruikt wordt om in een kort tijdsbestek nog wat extra kleur, geur en smaak toe te voegen.
Single malt whisky voor beginners: het kiezen van je eerste fles
Als je nieuw bent op gebied van whisky of single malts dan kan het aanbod wellicht overweldigend voelen. Hierdoor hebben we een aantal tips om je op weg te helpen;
- Geef niet te veel geld uit
Hoe ouder een whisky is, hoe duurder deze ook vaak is en dat is niet per se nodig als je de drank nog echt moet ontdekken. De goedkopere single malts beginnen zo’n beetje bij de €30-35 en dit is een mooie prijs om bekender te worden met de drank. - Smaakprofiel
Er zijn heel veel smaakvariaties te vinden tussen de whiskysoorten onderling. Om je hierbij op weg te helpen hebben we alle whisky uit ons assortiment gecategoriseerd op smaakprofiel, zodat je gerichter kunt zoeken. - Lees de omschrijving
Iedere whisky heeft een omschrijving bij ons op de website, waarin je meer leest over de drank. We doen ons best hier zoveel mogelijke relevante informatie te delen, zodat je zo goed mogelijk weet wat je ervan kunt verwachten.
Hoe bewaar je single malt whisky?
We maken geen onderscheid tussen hoe we een single malt whisky en andere whiskysoorten bewaren. Toch is het belangrijk om hier even bij stil te staan, zodat je zo lang mogelijk van je fles kunt genieten. Dit zijn de belangrijkste tips;
- Bewaar je fles rechtop: soms denkt men dat je whisky liggend bewaart zoals bij wijn geldt, maar dit is niet het geval. Bewaar je fles altijd rechtop. Het hoge alcoholpercentage kan de kurk namelijk aantasten en dat wil je voorkomen.
- Houd de fles uit direct zonlicht: bewaar je flessen nooit in direct zonlicht, maar bijvoorbeeld in een (afgesloten) kast waar de zon niet bijkomt.
- Geopende fles: des te meer inhoud er uit de fles is, des te meer zuurstof er relatief bij de whisky komt en dit kan de smaak op termijn beïnvloeden. Heb je bijvoorbeeld meerdere flessen openstaan waar nog maar een beetje inzit? Je kan de inhoud eventueel overschenken in kleinere flesjes om kwaliteitsverlies tegen te gaan. Zelf hanteer ik vaak een maximum van een aantal open flessen dat ik heb; er mag dan pas iets nieuws open als iets geleegd wordt.
Bekende merken om te ontdekken
De wereld van whisky in het algemeen, maar ook zeker van single malt, is uiterst breed en divers. Toch zijn er een aantal merken die we graag met je delen die je verder kunt ontdekken. De merken verschillen van elkaar qua smaakstijl, waardoor er in principe voor ieder wat wils moet zijn.
- Glenfiddich
Glenfiddich is een van de meest iconische merken uit de whiskywereld. Whisky van dit merk vind je in nagenoeg elke slijterij en bar terug, mede door het toegankelijke karakter ervan. De beste manier om bekend te worden met de huisstijl van dit merk is de Glenfiddich 12 years. - GlenDronach
Centraal in de huisstijl van GlenDronach staat het rijpen van de whisky in sherryvaten, wat ervoor zorgt dat ze whisky creëren met een aangenaam zoetje in de smaak. Als dit je als muziek in de oren klinkt, is GlenDronach een merk dat we absoluut aanraden om verder te ontdekken. Een goede single malt om mee te beginnen is GlenDronach 12 years. - Talisker
Talisker is een uitgesproken whiskymerk dat erom bekendstaat whisky met maritieme tonen te maken die je zintuigen mee op reis nemen naar de Schotse kust. Denk aan zeezout, rook en kruidenachtige smaken die je hierbij kunt ontdekken. Lijkt dit je wat? Check Talisker 10 years om bekender te worden met hun whisky. - Laphroaig
Voor wie écht gek is op uitgesproken en rokerige whisky, is Laphroaig een goed single malt whisky merk om verder te ontdekken. Hun whisky is rokerig, heeft medicinale tonen en nog veel meer lekkers dat achter de rook ‘schuilgaat’. Probeer Laphroaig 10 years en check of dit wat voor je is.
Conclusie: waarom je single malt whisky moet proberen
Single malt whisky kennen we als de meest prestigieuze whiskysoort die er is. Menig liefhebber ziet deze categorie als méér dan enkel een drank; het is passie, emotie en ervaring. Dit alles komt samen in je glas. De drank heeft een lange geschiedenis, een uitgebreid productieproces dat meerdere jaren duurt, en je kunt een ongekende diversiteit op gebied van smaak ontdekken. Elke regio, elk merk en elke fles heeft iets unieks. Door de diversiteit binnen het aanbod is er een geschikte single malt whisky voor elk moment en voor iedereen te vinden. Het is aan jou om dit verder te ontdekken! Cheers!
Sinds 2016 ben ik werkzaam bij DrankDozijn als online marketeer. Dranken zijn mijn passie met whisky als absolute nummer één.
Ik voorzie je van informatie, nieuws en wetenswaardigheden via ons blog op gebied van al je favoriete dranken. Proost!