Lees meer over de achtergrond van port.
Port is dé trots van Portugal op het gebied van dranken. Hier lees je van alles over deze versterkte wijnsoort; een stuk uit de geschiedenis, waar het vandaan komt, hoe het gemaakt wordt en welke verschillende soorten we onderscheiden. Pak er een goed glaasje (port) bij en ga er lekker voor zitten!
Een stuk uit de geschiedenis van port
Port is een versterkte wijn die sinds jaar en dag in het noorden van het land gemaakt wordt; in de Douro regio om precies te zijn. Enkel de portwijnen die hier gemaakt worden bij wijnhuizen, Quintas genaamd, dragen ook daadwerkelijk het stempel ‘port wijn’. De naam heeft een beschermde oorsprongsbenaming, zoals champagne dit bijvoorbeeld ook heeft. Wijnen die vergelijkbaar zijn aan port, maar niet uit Portugal afkomstig zijn, mogen dus geen port genoemd worden.
Een terugblik op het vroege begin
Een land dat belangrijk is geweest voor de opkomst van port is Engeland. Beide landen hebben een lange handelshistorie en al in de 16e eeuw ruilden de Engelsen verschillende goederen voor Portugese wijn. Dat Engeland toentertijd oorlog voerde met Frankrijk resulteerde in een verbod op Franse producten (inclusief wijn), waardoor de vraag naar ‘buitenlandse’ wijn in Engeland toenam. Deze periode in de geschiedenis gaf de Portugezen de mogelijkheid om hun wijnen écht internationaal aan de man te brengen. Toch ging niet altijd alles even voorspoedig.
Halverwege de 18e eeuw kwamen zowel de porthandel in het algemeen als de rol van wijnboeren onder druk te staan. Reden hiervoor was dat er weinig tot geen regels waren en de kwaliteit van de wijn hierdoor (soms) te wensen overliet. Om hun handel te redden besloten de wijnmakers hun krachten te bundelen. Dit leidde in 1756 tot de oprichting van een appellatiesysteem, ook bekend als een kwaliteitscontrole, genaamd Companhia Geral dos Vinhos do Alto Douro. Dit met als doel om de kwaliteit te waarborgen en om een marktconform prijsniveau te hanteren tussen de wijnboeren onderling te creëren.
De Duoro regio: de plek waar de magie plaatsvindt
De klimatologische omstandigheden voor de ontwikkeling van de druiven zijn uitstekend in de Duoro regio. Daarnaast is de omgeving een lust voor het oog met talloze hectare aan wijngaarden die zich op heuvelachtige landschappen bevinden. Al in een ver verleden was dit de thuisbasis van port wijn en ook de Britten die hier toentertijd kwamen, genoten met volle teugen van deze Portugese wijn. Toch kon de wijn niet mee terug naar het Verenigd Koninkrijk als gevolg van de lange zeereis. Hierdoor kwam men op het idee om brandy van ongeveer 20% alcohol toe te voegen aan de wijn om zo de houdbaarheid hiervan te verlengen. Uiteindelijk leidde dit tot een nieuwe categorie aan wijnen die we hedendaags als ‘versterkte’ wijnen kennen.
Hoe wordt port gemaakt?
Port wordt gemaakt van druiven, waardoor het oogsten van de druiven de eerste stap uit het productieproces is. Dit gebeurt vandaag de dag nog steeds handmatig waardoor dit een arbeidsintensief karwei is. Er zijn diverse bekende druivenrassen die ingezet worden voor de productie. Bekende namen zijn touriga nacional, tinta roriz, tinta barocca en de malvasia fina. Na het plukken volgt het persen, wat veelal machinaal gebeurt en in totaal maximaal drie dagen duurt. Het sap gaat vervolgens naar fermentatietanks waar dit blijft rusten tot het juiste suikerniveau is bereikt. De aanwezigheid van suiker is belangrijk doordat dit de basis van alcohol vormt. Wat dan opvallend is binnen het productieproces van port is dat de fermentatie gestopt wordt zodra het suikergehalte op het gewenste niveau is. Het stoppen van dit proces gebeurt door brandy, veelal van 30% alcohol, toe te voegen. Daarna is het tijd om te rijpen.
De rijping
Port rijpt op verschillende vatsoorten; zowel grote als kleine vaten van eikenhout, maar ook op stalen tanks. Het verschil hiertussen is dat eikenhout de smaken van de wijn verder verrijkt terwijl stalen tanks dit niet doen. Het verschil tussen grote en kleine vaten van hout voor de rijping is de mate van het houtcontact dat de wijn heeft. Meer houtcontact (bij een kleiner) vat zorgt ervoor dat er in een relatief kort tijdsbestek meer smaakinvloeden opgenomen kunnen worden. Bij grotere vaten duurt dit relatief gezien langer doordat er meer inhoud in het vat zit. Uiteraard blijft ook de kwaliteit van het eikenhout van belang; een ‘actief’ vat zal nu eenmaal rijkere smaakinvloeden afgeven dan een ‘inactief’ vat. Hoe een producent ook wenst te rijpen, de minimale rijpingsduur voor port is twee jaar.
De verschillende port soorten
We kennen verschillende benamingen op gebied van port waardoor het soms lastig is om door de bomen het bos te zien. Onderstaand nemen we je mee langs de meest bekende soorten. Indien je interesse is gewekt, bekijk dan zeker ons port aanbod en ga zelf verder op onderzoek.
| Vintage Port | Gemaakt van druiven uit één oogstjaar en rijpt minstens tweejaar op eikenhout. Heeft een uitstekend bewaarpotentieel, maar ook heerlijk om direct te drinken. |
| Late Bottled Vintage Port (LBV) | Gemaakt van druiven uit één oogstjaar en rijpt vier tot zes jaar op eikenhout. Heeft een uitstekend bewaarpotentieel, maar ook heerlijk om direct te drinken. |
| Tawny Port | Een blend van meerdere oogstjaren die minstens drie jaar op eikenhout rijpt. |
| Ruby Port | Een blend van meerdere oogstjaren en relatief gezien de jongste port van het stel; gemaakt om direct te drinken. |
| Colheita Port | Gemaakt van druiven uit één oogstjaar en rijpt minstens zeven jaar op eikenhout. |
| White Port | Een blend van meerdere oogstjaren die minstens drie jaar op eikenhout rijpt. Wordt alleen gemaakt van witte druiven en is heerlijk om mee te mixen. |
Nog een blog lezen? Lees alles over sherry.
Sinds 2016 ben ik werkzaam bij DrankDozijn als online marketeer. Dranken zijn mijn passie met whisky als absolute nummer één.
Ik voorzie je van informatie, nieuws en wetenswaardigheden via ons blog op gebied van al je favoriete dranken. Proost!