Single grain whisky: ontdek het verhaal achter deze whiskysoort.
Single grain whisky, ben jij hier bekend mee? In de whiskywereld onderscheidt men verschillende soorten whisky, waaronder single malt, blended whisky en grain whisky. Het onderwerp van dit blog behoort wellicht niet tot de meest populaire whiskysoorten, maar is desondanks toch van groot belang voor de gehele industrie.
Ons laatste whiskyblog gemist? Lees meer over Tomatin 15 years Moscatel.
Wat is single grain whisky?
Single grain whisky is soms een nog wat onderbelichte whiskysoort, maar desondanks ontzettend belangrijk. Er wordt onderscheid gemaakt tussen single grain en blended grain whisky. De eerste is whisky afkomstig van één distilleerderij en blended grain is een mix van twee of meer single grains. Indien dit nieuw voor je is, kijk dan ook nog even naar ons blog over hoe whisky gemaakt wordt.
De fundering van uiteenlopende blended whisky‘s bestaat uit single grain whisky, waardoor dit van cruciaal belang voor de gehele whiskyindustrie is. Het betreft whisky die op basis van verschillende graansoorten (bijv. mais of tarwe) gemaakt wordt, in combinatie met een deel gemoute gerst.
Distilleerderijen kiezen in de praktijk veelal voor een rendabele graansoort, waardoor het aandeel aan gemoute gerst relatief klein is. De productie van grain whisky onderscheidt zich van malt whisky, waardoor het interessant is om dit verder uit te lichten. De productie van grain whisky is ingericht op efficiëntie met als doel zoveel mogelijk produceren tegen zo laag mogelijke kosten.
Hoe wordt single grain whisky gemaakt?
Alle granen bevatten zetmeel, waarbij dit uiteindelijk omgezet kan worden naar vergistbare suikers. Het verschil is enkel dat de ene graansoort dit sneller doet dan de ander. Gemoute gerst, wat de enige toegestane graansoort is bij malt whisky, doet dit relatief snel. Andere graansoorten doen dit een stuk trager, waardoor het niet aan te raden is om hierop te wachten wanneer je grotere volumes wilt produceren zoals bij grain whisky het geval is. Het grootste deel van het beslag bestaat immers vaak uit mais, tarwe, rogge of een combinatie hiervan.
De eerste stap is het mouten van het graan, waarbij zich dit gemechaniseerd afspeelt in grote trommels. Daarna wordt graan gemalen waarna het beslag gemaakt wordt. Het is tijd om het aanwezige zetmeel vanuit het graan om te zetten naar vergistbare suikers. Grain distilleerderijen gebruiken hiervoor zogeheten cookers. Dit zijn grote ketels waarin het graan op hoge temperaturen kookt. Dit zorgt ervoor dat het aanwezige zetmeel ‘kapot kookt’, zodat het oplost in water. Vervolgens wordt hier gemoute gerst aan toegevoegd, zodat het zetmeel alsnog relatief snel in vergistbare suikers wordt omgezet. Dan ontstaat een suikerwater wat men ‘wort’ noemt.
Het suikerwater moet vergisten, zodat alcohol ontstaat. Hiervoor gebruiken distilleerderijen zogeheten fermenters, grote vergistingskuipen. Na het toevoegen van gist aan de wort ontstaat alcohol. Er is een groot verschil in liters in vergelijking met de productie van malt whisky: bij grain whisky gaat dit soms over honderdduizenden liters, terwijl dit bij malt whisky ‘slechts’ om enkele duizenden tot tienduizenden liters gaat. Het alcohol dat ontstaat is een bier van 7-10%, men noemt dit wash. De volgende stap is het distilleren van de wash. Dit gebeurt middels een kolomdistillatie, dit is een constant proces waarbij met een grote zuiverheid gedistilleerd wordt. Ter vergelijking; de distillatie van malt whisky gebeurt in pot still ketels waardoor dit een proces is dat per ‘batch’ gebeurt, dit kan niet continue doorgaan.
Ook interessant: lees meer over malt whisky.
De productie van single grain whisky verder uitgelegd
Na de distillatie van de wash ontstaan zogeheten low wines, een distillaat van plusminus 20% alcohol. Dit is relatief ruw en heeft een tweede distillatie nodig voordat het eventueel kan rijpen. Er vindt een tweede distillatie plaats waarna spirit ontstaat met een relatief hoog alcoholpercentage van ongeveer 68-74%. Daarna vindt de zogeheten cut plaats; het scheiden van de spirit in drie delen. De distillateur bepaalt welk deel van de spirit wordt opgevangen om later opnieuw te distilleren en welk deel gaat rijpen op eiken vaten. Na de rijpingsperiode heet het distillaat officieel whisky.
Het rijpen van grain whisky gebeurt op gelijke wijze als bij malt whisky, enkel op een véél grotere schaal. De kwaliteit van de gebruikte vaten is relatief gezien vaak minder dan bij malt whisky, waarbij de vaten vaak al meermaals zijn gebruikt. De reden hiervoor is dat grain whisky voornamelijk dient als basis voor de blend. Na de rijpingsperiode van drie jaar is de whisky klaar voor de botteling. Het is ook mogelijk om de whisky langer te rijpen, dit hangt af van de plannen van de distilleerderij.
Zonder grain whisky zou de industrie er hoogstwaarschijnlijk héél anders uitzien dan vandaag de dag het geval is. Om deze reden is deze whiskysoort het waard om verder uit te lichten. Een overgroot deel van de grain whisky’s belandt in blends, maar gelukkig niet allemaal. Grain whisky verder ontdekken? Bekijk het aanbod op DrankDozijn.
Sinds 2016 ben ik werkzaam bij DrankDozijn als online marketeer. Dranken zijn mijn passie met whisky als absolute nummer één.
Ik voorzie je van informatie, nieuws en wetenswaardigheden via ons blog op gebied van al je favoriete dranken. Proost!