In de whiskywereld onderscheiden we verschillende whiskysoorten, maar weet je ook welke whiskysoort op basis van welke graansoort(en) wordt gemaakt? Daar lees je meer over in dit artikel.
Verschillende whiskysoorten op basis van ingrediënten
Whisky en whiskey zijn twee verschillende benamingen, waarmee we naar dezelfde drank verwijzen. Toch zijn er verschillen tussen beide soorten, wat geografisch van aard is. Per land kan het namelijk verschillen wat de schrijfwijze is waar men zich aan vasthoudt. Naast dat het land van herkomst per whisky kan verschillen, kunnen er ook verschillen zijn op gebied van ingrediënten. Uiteraard moet whisky gemaakt worden van graan, gist en water, maar als we whiskysoorten met elkaar vergelijken dan zien we de nodige verschillen op gebied van het type graan waarmee dit wordt gemaakt.
Graansoorten die gebruikt worden in de whiskyproductie zijn onder andere gerst, mais, rogge en tarwe. Whisky kan van slechts één van deze granen gemaakt worden, maar ook komt het voor dat men een mix van granen gebruikt. Het gebruik van verschillende granen zorgt voor grote onderlinge verschillen tussen whisky’s onderling op gebied van smaak en textuur.
Verschillende whiskysoorten
- Single malt whisky: binnen de productie van single malt whisky is gemoute gerst de enige graansoort die producenten mogen gebruiken. Kiezen producenten voor een mix met daarin onder andere gerst als graansoort? Dan is de uiteindelijke whisky die men maakt per definitie geen single malt.
- Grain whisky: grain whisky mag gemaakt worden van verschillende granen, waardoor producenten hier méér vrijheid hebben in vergelijking met single malt whisky.
- Blended whisky: blended whisky ontstaat door single malt whisky en grain whisky, hierboven beide genoemd, te combineren. Oftewel; een blended whisky ontstaat door single malt, gemaakt met gemoute gerst, te combineren met grain whisky, wat gemaakt kan worden met gebruik van verschillende granen.
- Bourbon whiskey: mais is de belangrijkste graansoort voor de productie van bourbon. Voor deze Amerikaanse whiskeysoort geldt dat minstens 51% van de gebruikte granen mais moet zijn. De overige 49% kan naar eigen inzicht door de producent aangevuld worden met (een mix van) andere granen.
- Rye whisky: voor rogge whisky (of whiskey), wat hoofdzakelijk in Amerika en Canada wordt gemaakt, geldt dat minstens 51% rogge gebruikt moet worden. De overige 49% mag ook hier uit andere granen bestaan.
- Pot still whiskey: Pot still whiskey wordt enkel en alleen in Ierland gemaakt. Kenmerkend voor deze stijl is dat een mix van grotendeels gemoute en ongemoute gerst wordt gebruikt, wat aangevuld mag worden met een klein deel andere granen. Het gebruik van ongemoute gerst, wat we niet al te vaak in de whiskywereld zien, is in het verre verleden toegepast toen de overheid belasting ging heffen op gemoute gerst, maar niet op de ongemoute variant. Slimme Ierse distilleerders kwamen toen op het idee om ongemoute gerst te gaan gebruiken om een kostenvoordeel te creëren. Uiteindelijk ontstond zo Pot Still whiskey.
Hoe worden deze verschillende whiskysoorten gemaakt?
In principe is de manier waarop whisky gemaakt wordt redelijkerwijs hetzelfde voor elke whiskysoort. Het proces begint met het mouten van de gekozen graansoort(en), waarna hiervan een graanbeslag gemaakt wordt; het zogeheten ‘mashen’. De volgende stap is de vergisting: de fase waarin suiker omgezet worden naar alcohol. Vervolgens vindt het twee- of drievoudig distilleren plaats om tot een hoog alcoholisch distillaat te geraken. Daarna volgt het rijpen in vaten van eikenhout voor minstens 3 jaar en deze fase stopt wanneer de producent de tijd rijp acht om te gaan afvullen in flessen.
Er is heel veel te delen over hoe whisky gemaakt wordt, waardoor we hier een apart artikel voor hebben klaarstaan. Is dit dus iets wat je verder wilt ontdekken? Klik dan op de link en dompel jezelf onder in het volledige productieproces. Hieronder delen we in het kort wat de voornaamste regels zijn voor de productie van de betreffende whiskysoorten om een goed beeld per soort te schetsen. Goed om te weten: het minimale alcoholpercentage van whisky is 40%, waardoor we dat onderstaand niet verder benoemen – dit geldt voor allemaal!
Belangrijkste informatie per soort
- Single malt whisky: het productieproces van deze whiskysoort vindt plaats bij één en dezelfde distilleerderij. Vereist is dat men gemoute gerst, gist en water gebruikt als enige ingrediënten. De distillatie moet plaatsvinden in koperen pot still ketels, waarbij minstens tweemaal gedistilleerd wordt. De whisky moet tot slot in vaten van eikenhout rijpen voor minstens 3 jaar.
- Grain whisky: grain whisky mag gemaakt worden van verschillende granen. In de praktijk zien we vaak terug dat grain producenten voor granen kiezen die relatief goedkoop zijn. Verder distilleert men grain whisky in andere type ketels: in distilleerkolommen in plaats van in pot stills. Met gebruik hiervan kan in een continu proces gedistilleerd worden, waardoor de productie op een grotere schaal plaatsvindt en voordeliger is dan bij single malt het geval is. Ook voor grain whisky geldt een minimale rijpingsduur van 3 jaar.
- Binnen grain whisky kennen we ‘single grain’ whisky en ‘blended grain whisky’. Single grain betekent dat productie plaatsvond bij één distilleerderij, net zoals bij single malt whisky. Een ‘blended grain’ whisky bestaat uit een mix van minstens 2 single grain whisky’s afkomstig van minstens 2 distilleerderijen.
- Blended whisky: blended whisky wordt gemaakt door single malt én grain whisky met elkaar te blenden (= mengen) in één eindproduct. De whisky’s kunnen afkomstig zijn van 2, 3, 5 of 10+ distilleerderijen, waardoor elke blend met recht uniek in z’n soort te noemen is.
- Er is ook nog een categorie genaamd ‘blended malt whisky‘. Hier worden minstens 2 single malts van minstens 2 distilleerderijen met elkaar gecombineerd. In deze categorie komt er géén grain whisky aan te pas, zoals dat bij reguliere blended whisky wel het geval is.
- Bourbon whiskey: de drie hierboven genoemde whisky’s kunnen overal ter wereld worden gemaakt, maar voor bourbon whiskey geldt dit niet. Dit mag namelijk enkel in Amerika gemaakt worden. Zowel pot still ketels als distilleerkolommen kunnen gebruikt worden. Opvallend genoeg is de minimale rijpingsduur slechts één dag, maar toch zien we in de praktijk terug dat producenten de whiskey langer laten rijpen om aan diepgang en complexiteit te winnen.
- Pot Still whiskey: deze whiskeysoort mag enkel en alleen in Ierland gemaakt worden en binnen deze stijl kennen we zowel ‘single pot still whiskey‘ als ‘pot still whiskey‘. In het geval van het woordje ‘single’ refereert dit weer naar het feit dat de productie bij één distilleerderij plaats moet vinden, zoals ook bij single malt geldt. Verdere regels voor pot still whiskey in het algemeen zijn dat de distillatie plaatsvindt in koperen pot still ketels en dat men driemaal distilleert.
Sinds 2016 ben ik werkzaam bij DrankDozijn als online marketeer. Dranken zijn mijn passie met whisky als absolute nummer één.
Ik voorzie je van informatie, nieuws en wetenswaardigheden via ons blog op gebied van al je favoriete dranken. Proost!