Op koudere avonden warmen we onszelf soms op met dranken, waarbij iedereen natuurlijk eigen favorieten heeft. We hebben al vaker artikelen in deze stijl gepubliceerd, maar nog nooit specifiek toegespitst op cognac – dus dat is wat we hier gaan doen!
Cognac heeft doorgaans een fraaie amberkleur en levendige geuren van bijvoorbeeld fruit, vanille en eikenhout, waardoor dit wat mij betreft een ideale drank voor koudere avonden is. We voegen vervolgens een dessert toe aan dit onderwerp en er ontstaat iets nieuws, wat een opzichzelfstaande ervaring is. Zowel cognac als desserts bieden iets unieks; cognac staat voor ambacht en complexiteit, terwijl we met desserts een goede maaltijd afsluiten of bijvoorbeeld iets vieren. We gaan hier het beste van beide combineren en je leest dan ook meer over dessertcombinaties met cogna.
Wat maakt cognac bijzonder?
Gezien cognac in de spotlight staat, gaan we het eerst hebben over wat cognac nou bijzonder maakt.
Cognac is niet zomaar een drank, doordat het een lange geschiedenis heeft en strenge productieregels heeft die wettelijk zijn vastgelegd. Enkel drank die in de Cognacregio (Frankrijk) gemaakt wordt, mag daadwerkelijk de naam ‘Cognac’ hebben. Verder zijn er ook nog specifieke productieregels vastgelegd:
- Het minimale alcoholpercentage van deze drank is 40%.
- Producenten hebben negen verschillende druivenrassen om uit te kiezen voor de productie.
- Cognac moet minimaal twee keer gedistilleerd worden.
- De rijping moet plaatsvinden in vaten van Frans eikenhout voor minimaal twee jaar.
Als dranken niet aan al deze regels voldoen – zowel dat de drank in de Cognacregio gemaakt is als deze genoemde productieregels – dan mag de drank geen cognac heten. Dranken die soms met cognac verward worden zijn bijvoorbeeld armagnac of calvados, en gek is het niet gezien delen van het productieproces overeenkomen met hoe cognac gemaakt wordt. Toch is dat geen cognac, doordat niet aan alle eisen voldaan wordt.
Waarom cognac en desserts zo’n goede match zijn
Misschien vraag je je af waarom cognac en desserts dan zo goed op elkaar aansluiten. Wat mij betreft zit het speciale ‘m in zowel harmonie als contrast. Cognac zorgt voor complexiteit, fruitinvloeden en bijvoorbeeld een bittertje afkomstig van eikenhout. Desserts kunnen – afhankelijk van welk dessert uiteraard – zoetigheden, romige smaken of zelfs iets fris met zich meebrengen. Als je dit op de juiste manier samenvoegt, krijg je een mix van smaken die verdergaat dan deze losse componenten alleen kunnen bereiken. Bij een goede combinatie versterkt de smaak van cognac de smaak van je dessert en vice versa. Cognac en desserts kunnen dus zeker hand in hand gaan.
Stel dat je van een romige chocoladecake geniet en hier een VSOP of XO cognac naast serveert die rijk is aan bijvoorbeeld hints van vanille of zoetigheden. Dan vult de smaak van het dessert de smaak van de cognac aan en andersom. Ook textuur heeft een rol. Stel dat je een romige mousse serveert waarnaast je een zachte, soepele cognac serveert, wat ervoor zorgt dat er een mooie balans ontstaat. Je kunt hier heel veel combinaties mee maken, waardoor het zeker aan te raden is om dit eens te proberen als je cognacliefhebber bent.
De kunst van pairing: zo begin je
Cognac pairen met een dessert lijkt (misschien) moeilijker dan het is. Het streven is naar het creëren van smaakbalans tussen bijvoorbeeld zoet en zuur, fris en romig of warm en koud. Verder is je eigen smaakvoorkeur van belang, doordat jij uiteindelijk degene bent die de combinatie gaat nuttigen. Zie de tips dus vooral als richtlijn, maar geef er zeker je eigen draai aan als dat beter aansluit op je smaakvoorkeuren. Voor het gemak geef ik je twee pijlers om in gedachten te houden.
- Smaak
De smaak van cognac is vaak rijk aan tonen van fruit, vanille en eikenhout. Dit sluit bijvoorbeeld goed aan bij desserts met tonen van zoetigheden, zoals chocolade en karamel, hints van noten of specerijen. - Textuur
Als je voor een romig dessert gaat, dan vind ik een cognac met een zachte smaak een aanrader om hierbij te serveren. Ga je voor een hartige appeltaart dan kan het zijn dat de smaak van een meer uitgesproken cognac beter standhoudt naast dit dessert.
Vaak is het zo dat des te ouder een cognac is, des te complexer de smaken worden. Het betekent niet per se dat een cognac die ouder is ook altijd beter of lekkerder is, maar het geeft je in ieder geval een idee met betrekking tot complexiteit. Ook is het een beetje trial en error dat hieraan voorafgaat: soms sluit de ene cognac niet goed aan bij een dessert en een andere cognac wel. Hier kun je dus zelf naar hartenlust proeven om de juiste soort te vinden.
Het perfecte moment om cognac te serveren bij dessert
Timing kan soms een belangrijke rol spelen bij het creëren van synergie op gebied van smaak. Wat doorgaans gedaan wordt, is dat eerst een hap van het dessert wordt genomen en daarna een slokje cognac genomen wordt om te ervaren hoe beide elkaar beïnvloeden. Als je echter een andere manier of volgorde wil aanhouden dan kan dat natuurlijk ook. Voor als je op zoek bent naar een richtlijn:
- Serveer eerst het dessert en neem eerst een paar hapjes.
- Schenk de cognac daarna pas uit of zet de cognac tegelijkertijd met het dessert op tafel, waarbij je aangeeft in welke volgorde geproefd moet worden.
Populaire cognacsoorten
Niet elke cognac is hetzelfde, en ook qua leeftijden zijn er de nodige verschillen. In ons artikel over verschillende cognacsoorten lees je hier in de breedte meer over. Hier houd ik het een stukje korter:
De bekendste leeftijdsaanduidingen van cognac zijn VS cognac, VSOP cognac of XO cognac, en hieraan is te herleiden hoe oud de cognac minimaal is.
- VS cognac
VS staat voor ‘Very Special’ en dit is de jongste cognacsoort die minstens twee jaar rijpt. Over het algemeen genomen is deze cognacsoort vrij levendig, met fruitinvloeden die met name opvallen. Dit is een goede cognacsoort om mee te mixen of in een dessert te verwerken. - VSOP cognac
VSOP staat voor ‘Very Superior (of Special) Old Pale’, waarbij de minimale rijpingsduur vier jaar is. Deze cognacsoort is doorgaans zachter van smaak dan VS cognac en is bijvoorbeeld rijk aan hints van fruit, kruiden en vanille. Mixen kan zeker met deze cognacsoort, maar ook is het een goede keuze om naast een dessert te serveren. - XO cognac
XO cognac is de meest luxe cognac uit dit rijtje en XO staat voor ‘Extra Old’. De minimale rijpingsduur hiervan is tien jaar. De smaak van veel XO cognac is vaak complex met vele lagen die elkaar opvolgen. Fruitinvloeden vormen vaak de basis en kunnen aangevuld worden door hints van zoetigheden, fruit, kruiden en hout. XO cognac zou ik uitsluitend naast een dessert serveren en niet erin verwerken. Dit is deels gebaseerd op basis van de smaak, maar ook zeker de prijs.
Goed om nog even te benoemen: de smaakkenmerken die je hierboven terugvindt zijn algemeen uitgeschreven – per soort en merk kun je absoluut verschillen tegenkomen.
Desserts en cognac: smaakvolle combinaties
Het is tijd om het te hebben over waarvoor je hier (waarschijnlijk) bent gekomen: de tips om cognac en desserts te combineren. Je zal bij de desserts lezen welke soort cognac hier goed bij past zonder dat we specifiek ingaan op bepaalde merken. Verder naar onder in het artikel komen wat tips terug op gebied van elke cognacsoort om verder te ontdekken of om direct te shoppen.
- Chocoladefondant met XO Cognac – De warme, vloeibare kern van chocolade sluit smaakvol aan op de rijkheid en complexiteit van de XO cognac.
- Crêpes Suzette met VS cognac– De klassieker waarin cognac zelf de hoofdrol speelt doordat je de cognac gebruikt om te flamberen. Ik zou hierdoor voor een goedkopere cognac gaan.
- Appeltaart en VS VSOP cognac – Je kunt appelschijven in cognac laten weken zodat het smaak hiervan opneemt. Als je dit doet zou ik voor een VS cognac gaan. Als je echter een glaasje cognac bij de appeltaart wilt drinken, dan sluit de zachte, ronde smaak van de meeste VSOP cognac hier goed op aan.
- Koffie-ijs met XO cognac – De subtiele bitterheid van koffiesmaken uit het ijs, kan smaakvol aangevuld worden door de complexiteit van XO cognac.
- Crème brûlée met VS, VSOP of XO cognac – Als je cognac gebruikt als onderdeel van het roommengsel, gebruik dan een VS cognac vanuit prijsperspectief. Wil je ‘m ernaast drinken? De vanille- en karamelsmaken van het dessert past zowel goed bij de meeste VSOP als XO cognac.
- Pekannotentaart met XO cognac – De notige smaak van deze taart past goed bij XO cognac die rijk is aan hints van kruiden en een vleugje eikenhout, wat voor een mooi contrast zorgt.
- Tiramisu met een VS cognac – Klassieke tiramisu wordt met alcohol gemaakt, waarbij marsala het meest gebruikt wordt. Je kunt dit echter ook vervangen voor cognac. VS cognac is een prima keuze. Ga je de cognac ernaast drinken? Kies dan voor een VSOP of XO cognac.
- Chocoladetruffels met XO cognac – De smaak van chocoladetruffels heeft cognac met een complex karakter nodig om weerstand te bieden, waardoor XO cognac een goede keuze is.
- Vanille-ijs met VSOP cognac – Simpel, maar smaakvol! Schenk een beetje cognac over je bolletje ijs heen voor contrast op gebied van smaak en temperatuur. Vind je dit niet lekker? Serveer je favoriete cognac er dan naast.
De sleutel is afwisseling: probeer warme én koude desserts, maar ook romige, lichte of juist uitgesproken smaken. Zo leer je cognac telkens op een ‘nieuwe’ manier kennen.
Cognac en chocolade
Ondanks dat je hier al veel tips met betrekking tot cognac en desserts vindt, wil ik cognac gecombineerd met chocolade nog eens apart uitlichten. Cognac en chocolade zijn smaakvol op hun eigen manier. Samen wordt het mogelijk nog beter (als je ervan houdt).
- Pure chocolade
Voor pure chocolade, idealiter met een hoog cacaopercentage, is XO cognac een hele mooie match. Zowel de chocolade als de cognac is intens en diepgaand van smaak. Het bittertje van de cacao zorgt voor een smaakvol evenwicht op kenmerken waaraan veel XO cognac rijk is: fruitinvloeden, hints van kruiden, een zoetje en een vleugje hout. - Melkchocolade
Melkchocolade is wat ‘zachter’ van smaak dan pure chocolade, waardoor hierbij een VSOP cognac het proberen waard is. Het romige karakter van de chocolade matcht smaakvol met het soepele karakter van de cognac, waarin vaak fruit-, kruiden en vanilletonen terug te vinden zijn. - Witte chocolade
Met witte chocolade kun je zowel de kant op van een VSOP cognac als een VS cognac, waarbij je je vooral moet laten leiden door je eigen smaakvoorkeur. De VSOP cognac kan de smaken van de chocolade wat versterken, terwijl een VS cognac die doorgaan wat frisser is, juist meer voor een contrast zorgen.
Goede cognac om zelf te ontdekken
Als je op zoek bent naar wat inspiratie op gebied van cognac om zelf te ontdekken, dan vind je hieronder een lijstje voor elke cognacsoort (VS, VSOP en XO). Uiteraard kun je ook bij deze merken op zoek gaan naar andere soorten, ons volledige cognac aanbod op de website checken of je eigen favoriet erbij pakken.
- VS
- Hennessy VS – zacht en toegankelijk met tonen van fruit, vanille en florale hints.
- Courvoisier VS – fruitig van smaak met tonen van bloemen en eikenhout.
- Montifaud VS – volle appel- en peer invloeden, hints van bloemen en wat houttonen.
- VSOP
- Hennessy VSOP – gedroogd fruit, zoetigheden, vanille, hout en florale hints.
- Remy Martin VSOP – Vanille, fruit en zoetigheden met een toets van bloemen.
- Montifaud VSOP – Zoetigheden, fruit en subtiele hints van noten.
- XO
- Hennessy XO – Fruit, zoetigheden, pure chocolade, rozijnen en vanille.
- Courvoisier XO – vanille, crème brûlée, fruit en een florale toets.
- Montifaud XO – Bloemen, gedroogd fruit, noten en kruiden.
Waarom cognac in de winter extra goed smaakt?
De karakters van deze VSOP’s of XO’s, en de doorgaans donkere kleur ervan sluiten goed aan op het winterse seizoen. In de koudere maanden zoek ik graag drankjes om mee op te warmen en deze soorten zijn hiervoor een goede keuze. Misschien is het verder ook wel een beetje een psychologisch ding. Bij lange winterse avonden hoort een drank waarbij we niet te gehaast te werk gaan; en dat is cognac bij uitstek. Het ruiken en nippen sluit hier goed bij aan.
Ook ben je er nu achter gekomen bij wat voor soort desserts de smaak van cognac goed aansluit. Je hebt directe inspiratie gekregen in de vorm van concrete voorbeelden, maar ook kun je uiteraard zelf aan de slag gaan om de perfecte match te zoeken tussen cognac en dessert, wat volledig afgestemd is op jouw smaakprofiel.
Sinds 2016 ben ik werkzaam bij DrankDozijn als online marketeer. Dranken zijn mijn passie met whisky als absolute nummer één.
Ik voorzie je van informatie, nieuws en wetenswaardigheden via ons blog op gebied van al je favoriete dranken. Proost!